(Bron: https://www.delftsaardewerk.nl/ontdekken/hoe-is-delfts-aardewerk-ontstaan )

Delfts aardewerk ontstaat als alternatief voor het porselein uit China dat aan het begin van de 17de eeuw via de Verenigde Oost Indische Compagnie (VOC) in de Republiek bereikt. Het aardewerk uit Delft groeit uit tot een belangrijk exportproduct en wordt uiteindelijk een internationaal icoon van de Nederlandse nijverheid.

Aan het begin van de zeventiende eeuw komen de eerste ladingen Aziatisch porselein aan in Middelburg en Amsterdam. De VOC is opgericht uit verschillende handelscompagnieën en onderhoudt namens de Nederlandse staat een netwerk van handelsposten in Azië en koopt daar onder meer Chinees porselein. In Nederland slaat het in als een bom en wordt in korte tijd ongekend populair onder de elite.

Al snel probeert men de porseleinen producten in verschillende Nederlandse steden na te maken. Echt porselein kunnen de pottenbakkers niet maken, omdat de belangrijkste grondstof, speciale kaolin(Kaolien of Chinese klei). De onmisbare grondsoort voor het vervaardigen van porselein.kaolin houdende klei, ontbreekt. In plaats daarvan verfijnen zij de bestaande aardewerktechnieken zodanig dat het eindproduct steeds dunner, witter, en glanzender wordt. Het uitgangspunt hiervoor is een techniek die is geïntroduceerd door Antwerpse plateelbakkers.

Sprankelende glans

Door tinoxide toe te voegen aan het glazuur, krijgt dit een witte kleur. De techniek is erg oud, en is uit het Midden-Oosten via Spanje naar het noorden gebracht. Vlaamse plateelbakkers die zich na de val van Antwerpen (1585) vestigen in Hollandse steden als Haarlem, Amsterdam en Delft introduceren hem in Nederland. Zij maken grovere gebruiksvoorwerpen (borden, schotels en kommen) die aan één kant zijn voorzien van tinglazuur en kleurrijke beschilderingen.

Het lukt de Delftse pottenbakkers om op basis van deze techniek een product te maken met een dunne scherf, een helder wit oppervlak en een sprankelende glans. De helblauwe schilderingen en de vormen zijn gekopieerd van het Chinese porselein. Het aardewerk lijkt zo goed dat men spreekt van Delfts ‘porceleyn’.

Waarom Delft?

Hoewel de Antwerpse plateelbakkers neerstrijken in meerdere Nederlandse steden, waaronder Haarlem, Gouda en Rotterdam, ontstaat in Delft het grootste centrum voor dit nieuwe fijne type aardewerk. Waarom dit juist in Delft gebeurt heeft te maken met een samenloop van economische omstandigheden.