Het prille begin
De jonge Leo Henricus Arthur Baekeland zoals hij eigenlijk voluit heette, werd de veertiende november 1863 binnen een bescheiden arbeidersgezin geboren te Sint-Martens-Latem nabij Gent. Reeds op jeugdige leeftijd toonde hij grote interesse voor chemie en fysica. Het leverde hem na zijn middelbare school een studiebeurs op en in 1884 promoveerde hij op 21-jarige leeftijd met de grootste onderscheiding aan de Gentse universiteit als doctor in de natuurwetenschappen. In 1891 besloot hij om net zoals zovele andere Europeanen in die periode te emigreren naar de Verenigde Staten.
De weg naar succes
In de eerste jaren van zijn verblijf in de VS voerde Baekeland verschillende experimenten uit met chemicaliën en ontdekte zo het procedé voor een nieuw lichtgevoelig fotografisch papier dat hij de naam Velox gaf. De ontdekking bleek algauw een immens commercieel succes te zijn en in 1899 verkocht Baekeland de rechten op zijn uitvinding aan de “Eastman Kodak Company” voor de in die tijd fabelachtige som van 750.000 dollar.
De uitvinding van het bakeliet
De verkoop van het Velox-patent gaf Baekeland de nodige financiële armslag om zich voortaan enkel nog te wijden aan het onderzoek naar onontvlambaar isolatiemateriaal. Tegen het einde van de negentiende eeuw gebruikte men voor het isoleren van koperdraad en transformatoren namelijk een harsachtig goedje dat door de “Lacciter Ladca”, een boomluis werd afgescheiden. Het natuurlijke hars kon echter aan de vraag van de opkomende elektrische industrie niet meer voldoen en er werd dan ook uitgekeken naar een nieuw efficiënt en goedkoop produceerbaar alternatief.
Aanvankelijk begon Baekeland zonder veel succes te experimenteren met diverse chemische verbindingen. Een mengsel van fenol (C6H5OH) in combinatie met formaldehyde (CH2O) bleek uiteindelijk aan alle verwachtingen te voldoen en tegelijkertijd de basis te vormen voor een revolutionair volledig synthetisch kunststofproduct: het bakeliet (de naam verwijst naar de uitvinder zelf). Baekeland die het belang en de potentiële toepassingsmogelijkheden van zijn ontdekking onmiddellijk had ingezien, nam eind februari 1907 al een eerste patent op zijn uitvinding. Enige tijd later richtte hij de “General Bakelite Company” op die op zijn aanwijzingen het bakeliet massaal begon aan te maken en wereldwijd te verdelen.
De bruinzwarte kunststof was niet alleen een uitstekende isolator maar liet zich daarnaast tijdens het productieproces probleemloos in allerlei vormen persen. Bovendien had bakeliet de eigenschap zijn hardheid en vorm te behouden wanneer het verhit werd in tegenstelling tot thermoplastisch materiaal dat bij verhitting zacht werd.
Hoewel bakeliet door zijn hoog isolatievermogen al snel op grote schaal werd toegepast in de elektrische nijverheid, maakte de kunststof eveneens grote opgang in het dagelijkse leven van eenieder. Tot ver in het midden van de twintigste eeuw werd bakeliet immers gebruikt voor het vervaardigen van allerlei toepassingen zoals onder andere wandcontactdozen, lichtschakelaars hittebestendige handvatten voor de meest uiteenlopende gebruiksvoorwerpen, alsook behuizingen voor radio’s, telefoons en zelfs haardrogers.
In 1939, aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog, besloot de toen al schatrijke Baekeland zich uit het bedrijfsleven terug te trekken en verkocht hij de “General Bakelite Company” aan de “Union Carbide and Carbon Corporation”. Lang kon hij van zijn pensioen niet genieten want de 23ste februari 1944 kwam hij op zijn landgoed op 80-jarige leeftijd plots te overlijden aan de gevolgen van een hersenbloeding. Terwijl “zijn” bakeliet verder de wereld veroverde, kreeg Baekelands stoffelijk overschot een laatste rustplaats op de begraafplaats van Westchester County in de staat New-York.
Een huldebetoon
Eind 2017 stelde Hugh Karraker, de achterkleinzoon van Leo Baekeland de film “All things bakelite: the age of plastic” voor aan de pers en het aanwezige publiek in het toonaangevend rubber- en plasticbedrijf Helvoer in het Limburgse Lommel. Karraker wilde hiermee een eerbetoon brengen aan zijn overgrootvader, de uitvinder van het bakeliet.
In “Time Magazine” was Baekeland voordien al uitgeroepen tot één van de grootste uitvinders van de twintigste eeuw die door zijn ontdekkingen een niet te ontkennen stempel had gedrukt op onze samenleving.
Bron: https://historiek.net/bakeliet-leo-baekeland-uitvinding/135247/